Liniowe źródła dźwięku zrewolucjonizowały kilkadziesiąt lat temu rynek systemów nagłośnieniowych. Nagłaśnianie dużych przestrzeni – stadionów, plenerów, hal sportowych itp. – stało się o wiele łatwiejsze i bardziej wydajne, mając do dyspozycji modułowe systemy line-array (w porównaniu z klasycznymi zestawami tubowymi). Nie w każdej jednak przestrzeni używanie systemów line-array – nawet kompaktowych czy wręcz sub-kompaktowych – jest wskazane. Klasyczne systemy tubowe radzą sobie tam znacznie lepiej, a przy tym są łatwiejsze w montażu i demontażu. Zalety tych dwóch systemów łączą w sobie zestawy kolumnowe, czyli – w dużym uproszczeniu – źródła liniowe w jednej obudowie, które wraz z dedykowanymi subbasami tworzą system, który łatwo i szybko można rozłożyć i złożyć, zajmuje niewiele miejsca w transporcie, a jednocześnie pozwala zagrać dalej i z węższą dyspersją w pionie (co w pomieszczeniach o trudnej akustyce jest nie do przecenienia).

Nasz rodzimy producent, firma Pol-Audio, ma w swojej ofercie kilka takich rozwiązań, w tym dwa kompleksowe systemy (górki plus subbasy, wraz z wbudowanym napędem) z serii DJ. Większemu z nich, DJT 3000 AK przyjrzymy się bliżej. Na zestaw składają się dwa basy, w tym jeden aktywny, oraz dwie satelity. Sercem systemu jest aktywny subbas. 

SW 115 ND AK 

Jest to konstrukcja typu bass-reflex, z 15-calowym głośnikiem zamontowanym na przedniej ściance (grającym bezpośrednio, czyli „na wprost”), którego w odtwarzaniu najniższych częstotliwości wspomaga kanał bass-reflex. Wylot kanału znajduje się również na przedniej ścianie obudowy. 

SW 115 ND AK to konstrukcja typu bass-reflex, z 15-calowym głośnikiem zamontowanym na przedniej ściance (grającym bezpośrednio, czyli „na wprost”), którego w odtwarzaniu najniższych częstotliwości wspomaga kanał bass-reflex.

Prostopadłościenna obudowa SW 115 ND AK wykonana jest ze sklejki z brzozy bałtyckiej, lakierowanej na kolor czarny Poliureą. Na bocznych ściankach wyfrezowano otwory, pełniące funkcję uchwytów transportowych. Na dolnej ściance zamontowano cztery gumowe nogi, zaś na górnej gwintowane gniazdo do wkręcenia sztycy, na której montuje się satelitę. Z przodu – jak wcześniej wspomniałem – umieszczono głośnik, który ochrania osłona wykonana z ażurowej blachy stalowej, polakierowanej na kolor czarny i podklejonej gąbką. Producent zdecydował się na zastosowanie 15-calowego głośnika firmy Sica wyposażonego w magnes neodymowy oraz cewkę o średnicy 4”.

Na bocznych ściankach subbasu wyfrezowano otwory stanowiące uchwyty transportowe.

W górnej części tylnej ścianki obudowy zainstalowano metalowy panel nośny elektroniki. Jest to moduł, który zawiera zasilacz impulsowy oraz trzy końcówki mocy pracujące w klasie D, z których dwie zasilają satelity, zaś trzecia dostarcza mocy do głośnika subbasu oraz drugiego pasywnego suba SW 115 ND. Łącznie moduł mocy oferuje 3000 W, w tym 2000W na bas i 2 razy 500 W na nadstawki. Dodatkowo moduł elektroniki zawiera układy wejściowe oraz procesor DSP w tym filtry FIR, które wykorzystano do korekcji zarówno charakterystyki amplitudowej, jak i fazowej. Producent przygotował trzy profile brzmieniowe (Vocal, Flat oraz Music), jak również dodał niezależne podbicie basu. Całość układu elektronicznego wyposażona jest w wentylator, który realizuje wymuszone chłodzenie radiatorów. 

Na panelu elektroniki umieszczono gniazda typu Speakon dla zasilania satelitów i pasywnego suba, gniazdo zasilania z sieci napięcia przemiennego PowerCON, wyłącznik zasilania, dwa gniazda wejściowe oraz równoległe dwa wyjściowe XLR, a także potencjometry głośności satelitów oraz subbasów. Znajdują się tam też diody LED zasilania oraz zabezpieczeń termicznych i przesterowania poszczególnych wzmacniaczy, jak również mikroprzełączniki wyboru presetu brzmieniowego i podbicia basu. 

Z prawej strony panelu elektroniki umieszczono gniazda zasilania satelitów Speakon i  gniazdo zasilania z sieci PowerCON oraz wyłącznik zasilania.

Zestaw uzupełnia pasywny subbas SW 115 ND AK, zbudowany dokładnie tak samo jak jego aktywny brat, oczywiście z pominięciem modułu elektroniki. Zamiast tego na tylnej ściance znajdują się dwa gniazda Speakon.

Z lewej strony panelu znajdują się dwa gniazda wejściowe oraz równoległe dwa wyjściowe XLR, a także potencjometry głośności, dwa switche i kontrolki LED.

SAT 93 ND

Za odtwarzanie średnich i wysokich częstotliwości odpowiadają satelity SAT 93 ND. Wykonane są one w formie niewielkich zestawów liniowych. Obudowa kolumn SAT 93 ND, podobnie jak konstrukcje basowe, wykonana jest ze sklejki z brzozy bałtyckiej, wykończonej poliureą. Na bocznych oraz na górnej ściance znajdują się punkty mocowania dodatkowych akcesoriów, służących do podwieszania satelity.

SAT 93 wyposażony jest w dziewięć przetworników w falowodzie, w konfiguracji wygiętej progresywnie ku dołowi.

Na dolnej ściance umieszczono gwintowane gniazdo adaptera, pozwalającego na zamontowanie satelity na statywie, zaś z tyłu znajduje się gniazda Speakon. W górnej części ścianki wykonano pojedynczy otwór uchwytu transportowego. Dziewięć neodymowych głośników firmy Faital Pro, o średnicy membrany 3” i średnicy cewki 0,75”, zamontowane jest na płycie przedniej wygiętej progresywnie ku dołowi (w łuk), co pozwala na ukierunkowanie większości energii w dalszy obszar publiczności. Takie wyprofilowanie zapewnia komfortowy odsłuch zarówno tuż przy scenie, jak i publiczności znajdującej się dalej od systemu. Przetworniki współpracują ze specjalnie zaprojektowanym układem falowodów, który umożliwia zwiększenie kontroli nad rozproszeniem. Głośniki osłonięte są wyprofilowaną maskownicą z ażurowej blachy stalowej, lakierowanej na kolor czarny i dodatkowo podklejonej gąbką. Cały system DJT 3000 AK wykonany jest bardzo estetycznie, z dużą dbałością o szczegóły. 

Na dolnej ściance umieszczono gwintowane gniazdo adaptera, pozwalającego na zamontowanie satelity na statywie.

ODPALAMY

Jednym z zamysłów konstruktora była prostota obsługi i krótki czas instalacji systemu. DJT 3000 AK spełnia w 100-procentach te założenia. System jest stosunkowo lekki – nawet subbas można „na upartego” przenosić w pojedynkę, a zamontowanie satelity na sztycy nie powinno nastręczyć trudności nawet niezbyt muskularnemu użytkownikowi. Procedura uruchomienia systemu jest bardzo prosta i wymaga niewiele czasu. Dzięki możliwości regulacji poziomu głośności, tak nadstawek, jak i subbasów, można bez problemu ustawić interesujący nas stosunek basu do reszty pasma. 

Przy wybranym presecie „Flat” system gra wyraziście, bez jakiegoś wyraźnego wybijania się któregoś z pasm. Nie jest to jednak konstrukcja, która przeznaczona jest do słuchania w bezpośredniej odległości. Właściwy efekt brzmieniowy uzyskuje się dopiero odsłuchując materiał w pewnym dystansie. Materiał odtwarzany przez zestaw jest odsłuchowo przestrzenny, co zapewne świadczy o niezłej charakterystyce fazowej.

System oferuje trzy profile brzmieniowe (Vocal, Flat oraz Music).

Preset „Music” daje delikatne podcięcie średnicy pasma z równie delikatnym podbiciem najwyższych częstotliwości, zaś w presecie „Vocal” zyskujemy na czytelności, dzięki dość sporemu podcięciu niskich częstotliwości i lekkim stłumieniu pasma najwyższego. Pomiary pokazały rzeczywiście dość płaski i wyrównany przebieg charakterystyki amplitudowej systemu pracującego przy ustawieniu „Flat”. Pasmo 1,5-4,5 kHz jest delikatnie „schowane” (podcięcie o ok. 2 dB) w stosunku do niższych i wyższych częstotliwości, przy czym w zakresie 2-3 kHz mamy delikatne podbicie, zaś pasmo 10-12 kHz jest podbite o około 3 dB. 

W „Music” podbity w presecie zakres 2-3 kHz zostaje wytłumiony o około -3 dB, zaś góra jest jeszcze delikatnie podbita (o około 1 dB), bez zmian w dole pasma. Preset „Vocal” w średnicy pasma jest niemal identyczny z „Flat”, wytłumione są natomiast najwyższe i najniższe częstotliwości. 

Nadstawki SAT 93 ND charakteryzują się również bardzo liniową i niemalże płaską charakterystyką fazową, co sygnalizowały już próby odsłuchowe. Podbicie basu „boost” powoduje uwydatnienie najniższej części pasma przenoszenia subbasu, czyli zakresu poniżej 100 Hz, aczkolwiek niewiele, bo o około 2 dB. 

REASUMUJĄC

Coraz częściej na rynku pojawiają się systemy złożone z nadstawek o konstrukcji kolumnowej oraz jednego lub dwóch zestawów basowych. Są to ciekawe rozwiązania przygotowane do łatwego transportu, prostej obsługi i szybkiego, nieskomplikowanego montażu. Brzmieniowo przygotowane są do zastosowań DJ-skich, dla samodzielnie nagłaśniających się zespołów, odtwarzania muzyki czy celów konferencyjnych. Polska firma Pol-Audio nie została tutaj w tyle i opracowała swoją konstrukcję, przeznaczoną do takich właśnie zastosowań. Często w takich rozwiązaniach stosowane są przetworniki o małych średnicach membran, co utrudnia uzyskanie pełnego (szczególnie w zakresie niskiego środka) brzmienia. W przypadku DJT 3000 AK producent zastosował renomowane i sprawdzone głośniki, wykorzystujące magnesy neodymowe, których zaletą jest nie tylko siła pola magnetycznego, ale również niska waga – co pozytywnie wpływa na nasze kręgosłupy. W konstrukcji SAT 93 zastosowano głośniki o średnicy membran 3”, uzyskując dobre brzmienie, przy w dalszym ciągu niewielkich gabarytach. To samo tyczy się zestawu basowego systemu DJT 3000 AK, który nie tylko dysponuje solidnym głośnikiem, ale również zapasem mocy wzmacniaczy. Dodatkowym atutem jest solidność i estetyka wykonania całego systemu i – pomimo zastosowania wysokiej klasy, a więc nietanich komponentów – konkurencyjna cena w stosunku do produktów renomowanych firm zachodnich.

W niedalekiej przyszłości producent będzie mógł zaoferować dodatkowy moduł pasywny, składający się z 3 i/lub 6 głośników 3-calowych (takich samych jak w SAT 93 ND, z takimi samymi falowodami), który pozwoli zwiększyć zasięg systemu, poprzez fizyczne „wydłużenie” nadstawki . Pozwala na to spory zapas mocy we wzmacniaczach, tak więc bez ponoszenia dużych nakładów finansowych będzie można rozszerzyć możliwości systemu.

POMIARY

Charakterystyki z wygładzaniem 1/6 oktawy

Funkcja przejścia (transfer function) satelity SAT 93 ND z presetem Flat – u góry charakterystyka amplitudowa, u dołu fazowa.

Charakterystyka kierunkowa satelity SAT 93 ND z presetem Flat przy pomiarze w osi (pomarańczowa) oraz pod kątem 30 (zielona) i 45 stopni (fioletowa) – pomiar w płaszczyźnie horyzontalnej.

Charakterystyki amplitudowe satelity SAT 93 ND dla trzech presetów brzmieniowych: Flat (zielona), Music (fioletowa) i Vocal (czerwona).

Charakterystyki amplitudowe całego zestawu DJT 3000 AK mierzone w odległości 3 m od systemu w trybie: Flat (niebieska), Music (zielona) i Vocal (fioletowa).

Zrzuty z pomiarów w dużej rozdzielczości do pobrania w sekcji „Pliku do pobrania” (pod ramką z informacjami)