Pomiary akustyczne w Polsce to temat rzeka. Z jednej strony wielu z nas korzysta z urządzeń pomiarowych w reżyserkach monitorując poziom SPL, z drugiej ciągle nie ma wytycznych w tym zakresie, które byłyby przestrzegane. No bo jeśli ktoś na dniach miasta zagra głośniej to czy będzie miał z tego tytułu problemy?

Ale rental i nagłośnienie to procent całego obszaru związanego z pomiarami. Inaczej sytuacja ma się jeśli chodzi o instalacje, budownictwo czy DSO. Pomiary w tych obszarach to ważny element każdego projektu dlatego inżynierowie zajmujący się tym tematem i posiadający konkretne doświadczenie są często na wagę złota. Zajmują się monitorowaniem hałasu, akustyką budowlaną czy adaptacjami akustycznymi, a także pracują w przemyśle, w laboratoriach badawczych czy kontroli jakości.

A jeśli wspominam o specjalistach to przecież trzeba również wspomnieć o wysoko specjalistycznych urządzeniach pomiarowych. Jedną z firm zajmującą się tym tematem i oferującą mierniki jest NTi Audio. Firma z Lichtensteinu powstała w 2000 roku i została wydzielona ze znanej nam wszystkim firmy Neutrik AG, która jest jedną z bardziej znanych firm produkujących złącza. NTi Audio powstało dzięki grupie pasjonatów oraz wysokiej klasy specjalistów w swojej dziedzinie. Od początku chcieli tworzyć profesjonalne urządzenia skierowane na potrzeby pomiarowe i badawcze nad dźwiękiem dlatego ich rozwój, dział R&D oraz know-how robią wrażenie. Firma rozwija swoje produkty, ale również oferuje niezliczoną ilość szkoleń i publikacji edukacyjnych.

Bez wątpienia jedną z bardziej popularnych pozycji w ofercie firmy jest przenośny analizator dźwięku XL2. To połączenie miernika poziomu natężenia dźwięku, analizatora parametrów akustycznych oraz analizatora audio. Świetnie się sprawdza zarówno podczas realizacji koncertowych, w instalacjach, podczas wykonywania pomiarów studiach nagrań, a także przy wykonywaniu pomiarów hałasu otoczenia. Analizator umożliwia między innymi pomiar czasu pogłosu, czasu opóźnienia, oraz pomiar zrozumiałości mowy. Wszystkie wyniki można bardzo szybko przenieść do komputera lub na kartę pamięci. XL2 sprawdzi się w wykonywaniu pomiarów w kinach, systemach ewakuacyjnych, instalacjach audiowizualnych, w określaniu hałasu otoczenia, hałasu w miejscu pracy, monitorowaniu poziomu dźwięku podczas koncertu, szeroko w akustyce budowlanej czy przemysłowej.

O tym w jakich jeszcze obszarach możemy użyć XL2 oraz z jakimi problemami mierzą się inżynierowie zajmujący się pomiarami na co dzień rozmawiałem z Przemkiem Komendułą z firmy Konsbud-Audio. Przemek opiekuje się marką i bez wątpienia ma najwięcej informacji na ten temat. Jeśli jesteś zainteresowany przenośnym analizatorem dźwięku XL2 lub innymi rozwiązaniami z oferty NTi Audio to zapraszamy Ciebie do kontaktu z Przemkiem – +48 785 750 565.

Kuba [Realizator.pl]: Przemek, jak powstała firma NTi Audio?

Przemek Komenduła [Konsbud-Audio]: Dzisiejsza firma NTi Audio AG została utworzona w marcu 2000 r. w wyniku wykupu menedżerskiego działu pomiarów audio firmy Neutrik AG. Siedziba znajduje się w Księstwie Liechtenstein.

Od początku zajmowała się systemami pomiarowymi?

Tak, dorobkiem tego działu były m.in. analizatory audio A1 oraz A2-D cieszące się dużą popularnością również na naszym rynku (w radiu i telewizji). Firma NTi Audio świadczy serwis tych urządzeń po dziś.

Przyznaje, że portfolio jest szerokie. To nie tylko systemy pomiarowe do wykorzystania w systemach nagłośnieniowych?

Zdecydowanie nie, w Polsce najpopularniejszą aplikacją są systemy DSO, czyli pomiar zrozumiałości mowy i czasu pogłosu w dźwiękowych systemach ostrzegawczych, ale nie tylko tam. Zrozumiałość mowy jest kluczowa w salach lekcyjnych, wykładowych, również w kinie czy teatrze. Wszędzie tam przyrządy pomiarowe oraz liniowe źródła sygnału, które również są dostępne w ofercie NTi Audio umożliwiają szybkie i dokładne wykonanie pomiaru.

Inną dziedziną jest szeroko pojęta akustyka budowlana, czyli pomiary izolacyjności czy akustyki pomieszczeń oraz wyznaczanie tzw. krzywych hałasu.

Pomiary dotyczące hałasu to również osobny rozdział, hałas w pomieszczeniach, hałas w miejscu pracy, hałas na budowie, czy też pomiary hałasu przejeżdżającego pociągu, te i inne aplikacje są możliwe do zrealizowania z narzędziami  NTi Audio.

https://www.noisescout.com/demo/

Dalej dorzućmy instalacje elektroakustyczne, pomiary linii 70/100V, pomiary i strojenie systemu nagłośniania sal kinowych, wyznaczanie opóźnień między głośnikami oraz ich polaryzacji.

Na sam koniec trzeba koniecznie wspomnieć o bardziej laboratoryjnych rozwiązaniach, sprawdzających się przy pomiarach na liniach produkcyjnych w zakresie Quality Control oraz w działach R&D przy np. precyzyjnych pomiarach mikrofonów i głośników umieszczonych w telefonach komórkowych lub innym sprzęcie profesjonalnym lub konsumenckim.

Zatrzymajmy się na monitorowaniu hałasu. To temat ważny dla wielu z nas. Jakie rozwiązania oferuje w tym zakresie firma NTi oraz jak te produkty wspomagają prace inżynierów odpowiedzialnych za wykonywanie pomiarów i badań?

Do pomiaru hałasu w analizatorze XL2 służy funkcja SLM (Sound Level Meter). Funkcja umożliwia pomiar różnych wartości liczbowych badanego sygnału, skupmy się na tych przydatnych przy pomiarach hałasu takich jak L_AE czyli poziom ekspozycji na hałas w czasie 1 sekundy oraz podobnego parametru L_EQ gdzie okno czasowe pomiaru może być dowolnie dłuższe, np. 1 minuta czy 8 godzin. Oprócz tego w badanym przez nas czas – okresie możemy wyznaczyć wartości max i min. Możemy również przejść do widoku RTA i tam obserwować na bieżąco oraz rejestrować widmo mierzonego sygnału w rozdzielczości 1 lub 1/3 oktawy. 

I teraz w zależności od tego jaki charakter mają te pomiary, możemy je wykonać miejscowo czyli umieszczając mikrofon pomiarowym w wybranym przez nas miejscu i rozpocząć pomiar, lub zdalnie np. podłączając analizator XL2 z mikrofonem pomiarowym za pomocą kabla USB do routera z Wi-Fi i w obrębie zasięgu tej sieci Wi-Fi możemy sterować pomiarem jak również zbierać dane pomiarowe za pomocą komputera PC. W ten sposób możemy podłączyć się do kilku zestawów pomiarowych jednocześnie i np. przy pomiarach izolacyjności ścian w budynku rozpocząć pomiar jednocześnie po obu stronach przegrody.

Inną formą pomiarów zdalnych jest tzw. pomiar hałasu w środowisku, tutaj NTi Audio posiada autorskie rozwiązanie Noise Scout, dzięki któremu możliwe jest uruchomienie, nadzorowanie oraz analizowanie danych pomiarowych na bieżąco za pomocą przeglądarki internetowej. 

Urządzenie umieszczamy w dowolnym miejscu w zasięgu sieci 3G/LTE, podłączamy do modemu oraz rejestrujemy na serwerze Noise Scout, od tej pory po zalogowaniu przez przeglądarkę, mamy dostęp zdalny z dowolnego punktu w zasięgu sieci Internet. Ogromnym plusem takiego rozwiązania jest to, że nie musimy posiadać żadnego zaawansowanego sprzętu komputerowego (stronę możemy uruchomić w przeglądarce telefonu), nie musimy instalować żadnego oprogramowania, co więcej konfigurowalne okno z aktualnym wynikiem pomiaru możemy zaimportować do naszej własnej strony www, np. portalu wyświetlającego aktualny poziom hałasu w wybranych punktach w mieście. Możecie to sprawdzić sami skanując ten kod QR który otworzy mapę gdzie umieszczone są dwa punkty pomiarowe pokazujące aktualny poziom hałasu w Zurychu.

https://www.noisescout.com/demo/

Jak NTi wspiera inżynierów w pomiarach?

Aby ułatwić pracę, przyśpieszyć ją, a co najważniejsze zmniejszyć ilość błędów w raportach pomiarowych, NTi Audio udostępnia dwa programy dedykowane do akustyki budowlanej. Sound Insulation Reporter oraz Room Acoustic Reporter. Tworząc projekt pomiarowy oprogramowanie umożliwia wybór normy pomiarowej zgodnie z którą chcemy wykonać pomiar, następnie wybieramy rodzaj pomiarów jakie chcemy wykonać oraz w niektórych przypadkach dodatkowo metodę pomiarową jakiej będziemy używać. Taka wstępna konfiguracja projektu kieruje nas do odpowiedniego scenariusza pomiarowego, oblicza parametry sygnału zgodne z wybraną normą oraz konfiguruje nam raport pomiarowy tak aby były w nim zawarte informacje wymagane przez wybraną wcześniej normę pomiarową. Oprogramowanie jest bezpłatne, można je pobrać ze strony producenta jak również przykładowe dane pomiarowe aby przejść na suchą całą procedurę pomiarów i obliczeń.

Do pomiarów akustyki budowlanej jako źródeł sygnału używamy tzw. źródła wszechkierunkowego oraz w przypadku pomiaru izolacyjności sufitu/podłogi – stukacza. Oba te urządzenia dostępne są w ofercie NTi Audio i co ważne są zgodne z normami pomiarowymi stosowanymi w Polsce, dostarczane są z aktualnym certyfikatem kalibracji oraz jest możliwa ich okresowa kalibracja w laboratorium producenta, co nie zawsze jest prawdą w przypadku innych tego typu urządzeń dostępnych na naszym rynku. 

Topowym produktem w ofercie jest XL2?

Jeżeli chodzi o przenośny sprzęt pomiarowy – tak. Nie zapominajmy jednak o gałęzi pomiarów laboratoryjnych/przemysłowych, wtedy będzie to Flexus. Dobrym, moim zdaniem, podejściem było stworzenie jednego modelu analizatora z odpowiednio dużym zapasem mocy obliczeniowej oraz odpowiednio dużą częstotliwością próbkowania i zapisu danych pomiarowych, aby móc użyć go w dowolnej wspieranej przez producenta aplikacji pomiarowej. Dzięki temu możemy kupić go za niedużą cenę w wersji podstawowej, a następnie w zależności od zleceń/rosnących potrzeb rozbudowywać o dodatkowe akcesoria czy opcje pomiarowe. Możemy również wymieniać mikrofony pomiarowe, a nawet zamiast mikrofonu podłączyć akcelerometr do pomiaru wibracji. XL2 nigdy nie stanie się nieprzydatny ponieważ wraz z rozwojem techniki pomiarowej oraz wraz z powstawaniem kolejnych norm pomiarowych producent wypuszcza bezpłatne aktualizacje oprogramowania, nowe szablony raportów dostosowane do kolejnych norm oraz np. nowe sygnał testowe do wykorzystania podczas pomiarów. Wsparcie klienta nie jest czasowe, nie kończy się po gwarancji, po zarejestrowaniu swojego urządzenia na stronie my.nti-audio.com zawsze mamy dostęp do wszystkich zasobów pasujących do naszego sprzętu. 

Kilkukrotnie widziałem analizator w akcji kiedy inżynier audio wykonywał pomiary podczas koncertu. Co na pokładzie oferuje XL2?

Od prostego pomiaru natężenia dźwięku w wybranym punkcie, przez pomiar w 2 punktach jednocześnie z wykorzystaniem współczynnika k1. Metoda ta polega na wykorzystaniu zjawiska zmniejszania się poziomu sygnału wraz ze wzrostem odległości od źródła sygnału. Przed koncertem należy dokonać pomiaru w 2 wybranych punktach różnica poziomów wyznaczy nam współczynnik k1. Dzięki temu podczas koncertu ustawiając analizator w pierwszym punkcie możemy obserwować poziom jednocześnie w obu wyznaczonych lokalizacjach, przykładem niech będzie tzw. najgłośniejszy punkt na widowni gdzie jesteśmy czasem zmuszeni dokonywać pomiaru z uwagi na przepisy dotyczące maksymalnego hałasu na imprezach, dzięki wyznaczeniu współczynnika nie musimy fizycznie przebywać w tym miejscu ani umieszczać w nim sprzętu pomiarowego. Do pomiarów realizowanych w kilku punktach jednocześnie np. na dużych plenerach gdzie nagłośnienie jest rozproszone lub na evencie gdzie jest więcej niż jedna scena, możemy zdalnie z jednego miejsca obserwować na bieżąco na jednym ekranie poziomy mierzone w różnych punktach. 

Inną bardzo ciekawą opcją jest Sound Level Predictor, ze względu na przepisy dotyczące maksymalnego poziomu sygnału na imprezach masowych pojawiające się w wielu krajach, NTi Audio stworzyło unikalne rozwiązanie oparte o przepisy w Szwajcarii – które mówią o średnim maksymalnym poziomie hałasu mierzonym w oknie czasowym 1 godziny. Oprogramowanie wyświetla na monitorze aktualny poziom mierzonego sygnału oraz dzięki opcji predykcji pokazuje z 10 minutowym wyprzedzeniem jaki uzyskamy poziom uśredniony w oknie 1 godziny jeżeli dalej będziemy utrzymywać ten poziom sygnału. Jeżeli będziemy zbliżać się do przekroczenia maksymalnej wartości oprogramowanie będzie sygnalizować realizatorowi dźwięku kolorem żółtym oraz czerwonym konieczność obniżenia poziomu sygnału tak wartość maksymalna nie została przekroczona. Realizator mając 10 minut na reakcje może skorelować zmianę z tym co aktualnie dzieje się na scenie oraz widzi na bieżąco o ile trzeba obniżyć poziom sygnału alby znaleźć się z powrotem w bezpiecznej „zielonej strefie”.

W Polsce obecnie wciąż nie ma przepisów regulujących pomiar hałasu na imprezach masowych i może jest to dobry czas na to aby forsować rozwiązania z innych krajów takie ja to, które daje realizatorom dźwięku możliwość zarządzania poziomem w obrębie całej godziny, zamiast tak jak np. w Niemczech bazować na rejestracji sygnału w tzw najgłośniejszym punkcie na widowni i bardzo restrykcyjnie pilnować żeby w żadnym momencie poziom nie przekroczył narzuconej wartości maksymalnej. 

Jakie mikrofony pomiarowe oferuje NTi. Czym różnią się klasy mikrofonów od siebie?

Wszystkie mikrofony w ofercie NTi Audio są to mikrofony pojemnościowe, dookólne, wstępnie spolaryzowane, z korekcją dla pola swobodnego, zasilane napięciem 48V. Preamp mikrofonu zawiera elektroniczny arkusz danych, dzięki czemu XL2 automatycznie odczytuje i rozpoznaje model mikrofonu, czułość oraz dane kalibracyjne.

Mikrofony klasy 1 mają kapsułę o średnicy 1/2″ dokręcaną do preampu mikrofonowego, dzięki czemu możliwa jest wymiana kapsuły na inną kapsułę klasy 1 wtedy gdy chcemy wykonać pomiar w innym zakresie dynamiki niż ten dostępny w naszym modelu, należy jednak pamiętać o konieczności uaktualniania danych w preampie mikrofonu – ta operacja odbywa się zdalnie poprzez połączenie z serwerem NTi Audio.

Mikrofon klasy 2, występuje tylko jeden model z przetwornikiem o wielkości ¼” połączonym na stałe z preampem mikrofonowym.
Wszystkie mikrofony pracują w bardzo szerokim zakresie dynamicznym i nadają się zamienni do wykorzystania w większości aplikacji pomiarowych. W niektórych przypadkach –  pomiaru bardzo wysokich lub bardzo niskich poziomów SPL można zaglądając do karty katalogowej wybrać najbardziej odpowiedni dla nas model.

Na pewno posiadasz dużą praktykę pracy z tym systemem. Mógłbyś przybliżyć kilka case studies z przykładowych pomieszczeń, analiz czy pomiarów hałasu? Bardzo mnie (i pewnie wszystkie osoby, które są tematem zainteresowane) ciekawi konkretne wykorzystanie XL2.

Może zamiast tego zaproszę na stronę producenta, gdzie każda aplikacja jest bardzo dobrze opisana, wraz z przykładami, dużą porcją szczegółowych informacji praktycznych i merytorycznych, propozycjami sprzętu, opcji, oraz niezbędnych akcesoriów. Dodatkowo na kanale youtube dostępne są filmy pokazujące praktyczne pomiary, zastosowania sprzętu oraz objaśniające wybrane aspekty techniczne programów i opcji pomiarowych. 

Dziękuję za rozmowę

Dziękuję.

Na Twoje pytania odpowie:
Przemysław Komenduła
Dział Wsparcia Technicznego

Konsbud Audio Sp. z o.o.
ul. Gajdy 24, 02-878 Warszawa

tel.: +48 22 644 30 38
fax: +48 22 648 02 36
kom.: +48 785 750 565
e-mail: