23-08-2022
Jakub Krzywak
Przeglądając profil na Facebooku wpadł mi po drodze post Bartka Chruścińskiego z konsoletą Yamaha QL5. I nie chodzi mi tutaj o samą konsoletę bo przecież takich zdjęć w mediach społecznościowych znajdziemy nieograniczoną ilość, ale bardziej zainteresowałem się tym co Bartek wykorzystuje dodatkowo w swojej pracy. A tutaj dużo się dzieje jeśli chodzi o efekty zakładane na wokale, ulubione pluginy oraz ciekawe podejście do automatyki. Powinienem wspomnieć, że Bartek pracuje zarówno live’owo jak i podczas przedstawień teatralnych dlatego bardzo mnie zaciekawił sposób pracy w przypadku kiedy na pokładzie konsolety nie znajdziemy funkcji dostępnych w oprogramowaniu teatralnym (jakie znajdziemy między innymi w serii RIVAGE).
Naszą rozmowę przeprowadziliśmy kiedy Bartek był na urlopie więc dzieliło nas przynajmniej tysiąc kilometrów. Praca zdalna ma swoje atuty 🙂 Zapraszam Was do zapoznania się z Bartka podejściem do pracy z dźwiękiem.
Jakub [Realizatorpl]: Jak zobaczyłem na Twoim profilu zdjęcie setupu byłem pod wielkim wrażeniem 🙂
Bartek Chruściński: Duża ilość ekranów zawsze robi wrażenie☺ Tak naprawdę chodzi o to, aby móc na bieżąco monitorować istotne parametry. Mikser ma tylko malutki ekranik i to do wszystkiego, a tego wszystkiego trochę jest.
Powiedz co tam masz dobrego na pokładzie?
W Krakowskim Teatrze Variete pracujemy w systemie wykorzystującym dwie konsolety Yamaha QL5. Jedna odpowiada za miks dla publiczności druga za miksy monitorowe dla aktorów oraz muzyków. Dzięki temu mogę zagospodarować całą konsolę frontowej do swoich potrzeb. QL’ki to raczej miksery klasy corporate event, a my realizujemy na nich topowe broadwayowskie musicale więc są wykorzystywane na 200% swoich możliwości. W tym miejscu wielki ukłon dla Yamahy za to, że od wielu lat daje do dyspozycji w swoich produktach o wiele więcej niż by to wynikało z ich klasy i ceny. Oprócz konsoli przy stanowisku realizatora mam jeszcze komputer służący do monitorowania dźwięku na sali (odpowiedź częstotliwościowa oraz pomiar głośności), a także służący jako rejestrator wielośladowy poprzez Dante. iPad dzięki sprytnej aplikacji działa jako dodatkowy ekran do QL’ki.
Widzę, że wykorzystujesz wtyczki zewnętrzne?
Na FOH mamy do dyspozycji SuperRack’a od Waves wraz z serwerem połączonym z konsoletą poprzez sieć Soundgrid, w którym mogę insertować pluginy pracujące z minimalną latencją. Latencja jest dla mnie kluczowa w momencie gdy akcja sceniczna odbywa się na proscenium lub nawet na widowni. Mamy do dyspozycji praktycznie wszystkie dostępne pluginy zatem jest w czym wybierać.
Łączysz brzmienie tych wtyczek z tym co masz do dyspozycji na pokładzie konsolety Yamaha?
Jak już wspomniałem wykorzystuję konsolę do granic możliwości. Wszystkie przedstawienia gramy z żywą orkiestrą oraz z pełnym setem mikrofonów dla aktorów. Zajęte są wszystkie inputy, mixy, matryce. Wykorzystuję AutoMixer Dan’a Dugana, cały rack efektowy oraz Premium Rack. W tym miejscu pojawiają się Waves’y dające mi możliwość użycia ciekawych rozwiązań nie koniecznie pod kątem brzmienia, a bardziej pod kątem kontroli miksu. To jak miks brzmi może się komuś podobać, a komuś nie, tak samo jest z głośnością. Dla jednych zawsze będzie za głośno dla innych za cicho. Dlatego najważniejsza dla mnie jest powtarzalność i dzięki tym wszystkim „zabawkom” jestem w stanie ją uzyskać. Podczas prób dochodzimy, wspólnie z reżyserem, kierownikiem muzycznym oraz innymi osobami współtworzącymi spektakl, do pewnego momentu, który jest tym co chcielibyśmy uzyskać, następnie moim zadaniem jest każdego wieczora dostarczyć to samo dla publiczności.
Co ciekawego wykorzystujesz w zależności od miksów?
Zacznę od tego, że podzielę miks na dwie części. Zespół muzyczny oraz wokale. Jeśli chodzi o wokale to ze względu na latencję staram się wykorzystywać jak najmniej processing’u i tutaj z Waves’ów używam głównie efektów (Abbey Road, CLA Epic, H-Reverb, OVox, ). Reszta niezbędnej ingerencji odbywa się w konsoli. Jeśli chodzi natomiast o band to tutaj stosuję pluginy zarówno jako inserty na poszczególnych kanałach, a także na grupach. Wymienię parę moich ulubionych pluginów: F6, API-2500, MV2, Aphex Vintage Exciter, C6 TG Mastering.
Yamaha znana jest ze swojej niezawodności. Seria QL dysponuje jednak fajnymi algorytmami na pokładzie. Jak oceniasz brzmienie tych wtyczek?
Yamaha nigdy mnie nie zawiodła to fakt, nie będę także ukrywał, że praktycznie od zawsze byłem „Yamahowy” ☺ Jako całość system CL/QL ma specyficzne brzmienie, które nie wszystkim się podoba oraz nie wszyscy potrafią wpłynąć na nie tak poprzez processing aby się zmieniło pod ich gust. Ja umiem sobie z tym radzić i tutaj bardzo przydatne są emulacje dostępne na pokładzie, zarówno w Premium Rack’u jak i w niedocenianym przez wielu rack’u efektowym (są tam świetnie emulacje, które przez brak ładnego GUI nie cieczą się popularnością w dzisiejszych czasach). Jeśli miałbym się do czegoś przyczepić to tylko do tego, że można ich użyć tylko tylu naraz ile można 🙂
Konsolety cyfrowe można budować jako komputery wbudowane w konsoletę albo jako urządzenia cyfrowe. Każde z tych rozwiązań ma swoje wady i zalety. System w komputerze można modyfikować bardzo głęboko i rozwijać dopóty, dopóki wystarcza mocy obliczeniowej. Z drugiej strony, komputery z natury bywają mniej stabilne. Yamaha buduje rozwiązania sprzętowe, które udowodniły swoją niezawodność. Jednak takie podejście wprowadza ograniczenia konfiguracji, których nie można obejść programowo. Dlatego nasze istniejące już narzędzia nie mogą być zmieniane według dowolnych życzeń użytkowników. Bartek pokazuje, że można dostosować swoje podejście do tego, co oferuje konsoleta. Okazuje się, że jest tam wiele zaawansowanych opcji, które poszerzają możliwości i ułatwiają pracę.
Powszechna dostępność nowoczesnych efektów cyfrowych zmienia podejście do pracy live, które coraz bardziej przypomina realizację studyjną. Narzędzia, których nie ma wewnątrz urządzenia, można dodać z pomocą zewnętrznych komputerów. Uzupełniając metodę stosowaną przez Bartka, chciałbym zwrócić uwagę na najnowsze rozwiązanie natywne — interfejs Dante Yamaha RUio16-D z oprogramowaniem Windows/macOS VST Rack Pro. Oprócz możliwości użycia dowolnych 64-bitowych pluginów VST z niską latencją system zawiera gotowy pakiet komercyjnych wtyczek Steinberg oraz efektów Yamaha z konsolet CL/QL/Rivage, jeśli potrzebujemy ich więcej, niż pozwala rack w konsolecie. Na szczególną uwagę zasługują: DeEsser, EnvelopeShaper (również Multiband), Maximizer, SoftClipper oraz unikalny SuperVision, dający możliwość analizy barwy dźwięku, stereofonii, fazy czy głośności.
Maciej Błachnio, Yamaha Music Europe GmbH
Czy wykorzystujesz jeszcze w jakiś specyficzny sposób konsoletę?
W tym aspekcie także konsola jest wykorzystana w 200%. Używam MIDI, którym np. wyzwalam snapshot’y w SuperRack’u, wykorzystuję port GPIO do obsługi dodatkowych przycisków definiowanych, wysyłam i odbieram komunikaty z QLab’a poprzez protokół sieciowy, korzystam z BitFocus Companion i StreamDeck do wyzwalania makr dzięki specjalnym bibliotekom. Nie wspominając o aplikacji QL Editor na komputer oraz StageMix na iPad’a.
Teatr to zupełnie inna specyfika pracy niż koncert w plenerze. Jak układasz sobie pracę na konsolecie w tak specyficznym środowisku?
Układam tak żeby było mi wygodnie i na tyle na ile pozwala mi system. Wielkim ułatwieniem są tutaj warstwy tłumików, które można dowolnie definiować. Brakuje troszkę softu dedykowanego pod teatr, który jest do dyspozycji w konsolach z serii PM ale przy wykorzystaniu grup DCA, Scen, Recall Safe, Selective Recall itd., można bez problemu osiągnąć zamierzone cele. Dodam jeszcze, że dużo wygodniej pracuje mi się na QL5 niż na CL5. Możliwość zmiany warstwy na 34 suwakach naciśnięciem jednego klawisza sprawia, że pracuje się bardzo szybko (do tego właśnie pełne definiowalne warstwy). Ułożenie encoder’ów jest dla mnie również dużo lepsze, wygodniejsze (dla osób praworęcznych).
Wspominałeś o automatyce…
Wykorzystuje i może będę się powtarzać, ale do granic możliwości. Każde moje show jest w 100% zaprogramowane, aby dać właśnie pełną powtarzalność każdego wieczora. Musical jest taką materią gdzie wszystko idzie zgodnie ze scenariuszem i jestem w stanie „zagrać” cały spektakl klikając przysłowiowe „GO”.
A Twój idealny patch to jaki?
Taki, aby na inputach zmieściły się wszystkie sygnały ze sceny ☺
I tego Ci życzę!
Dzięki
Dystrybucja w Polsce
Siemensstrasse 22-34 | 25462 Rellingen
Germany | https://pl.yamaha.com